Συστατικά του Κακάο | Πολυφαινόλες, Θεοβρωμίνη, Καφεΐνη & Μέταλλα |

Το κακάο, η βάση της σοκολάτας και ενός αγαπημένου ροφήματος, είναι πολύ περισσότερο από ένα απλό συστατικό γεύσης. 

Οι κόκκοι του Theobroma cacao είναι μια πλούσια πηγή διαφόρων χημικών ενώσεων που συμβάλλουν όχι μόνο στο χαρακτηριστικό του άρωμα και τη γεύση, αλλά και σε μια σειρά από δυνητικά οφέλη για την υγεία.

 Ας δούμε τα πιο σημαντικά συστατικά που καθιστούν το κακάο τόσο ξεχωριστό. 

 Πολυφαινόλες (Φλαβονοειδή): Ισχυροί Αντιοξειδωτικοί Προστατευτές

Οι πολυφαινόλες αποτελούν μια μεγάλη κατηγορία φυτικών ενώσεων με έντονη αντιοξειδωτική δράση, και το κακάο είναι μία από τις πλουσιότερες πηγές τους. Οι κυριότερες πολυφαινόλες στο κακάο ανήκουν στην υποκατηγορία των φλαβονοειδών, με τους φλαβανόλες (όπως η επικατεχίνη, η κατεχίνη και οι προκυανιδίνες) να είναι οι πιο άφθονες.

• Ρόλος: Αυτές οι ενώσεις βοηθούν στην καταπολέμηση του οξειδωτικού στρες στο σώμα, προστατεύοντας τα κύτταρα από τη βλάβη που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες. Η αντιοξειδωτική ικανότητα του κακάο συχνά συγκρίνεται, ή και ξεπερνά, αυτή άλλων γνωστών πηγών αντιοξειδωτικών όπως τα μούρα ή το πράσινο τσάι (ανάλογα με την επεξεργασία).
• Συμβολή στη Γεύση: Οι φλαβανόλες συμβάλλουν επίσης στη χαρακτηριστική πικρή γεύση του καθαρού κακάο.
• Πιθανά Οφέλη: Οι φλαβονοειδείς του κακάο έχουν μελετηθεί εκτενώς για τις πιθανές τους επιδράσεις στην καρδιαγγειακή υγεία, όπως η βελτίωση της ροής του αίματος, η μείωση της αρτηριακής πίεσης και η βελτίωση της λειτουργίας των αιμοφόρων αγγείων.

Η περιεκτικότητα σε φλαβονοειδή επηρεάζεται σημαντικά από την επεξεργασία των κόκκων κακάο (ζύμωση, καβούρδισμα) και την "αλκαλοποίηση" (Dutch processing) της σκόνης κακάο, η οποία μειώνει την πικράδα αλλά μπορεί επίσης να μειώσει την περιεκτικότητα σε φλαβονοειδή.

Θεοβρωμίνη: Η Ήπια Τόνωση και η Καλή Διάθεση

Η θεοβρωμίνη είναι ένα αλκαλοειδές που βρίσκεται σε σημαντικές ποσότητες στο κακάο και είναι στενά συνδεδεμένο με την καφεΐνη, ανήκοντας στην ίδια οικογένεια ενώσεων.

• Ρόλος & Επίδραση: Η θεοβρωμίνη είναι ένα διεγερτικό του κεντρικού νευρικού συστήματος, αλλά με πιο ήπια και μεγαλύτερης διάρκειας επίδραση από την καφεΐνη. Έχει επίσης ήπια διουρητική και αγγειοδιασταλτική δράση. Είναι εν μέρει υπεύθυνη για την αίσθηση "ανέβασματος" και βελτίωσης της διάθεσης που συχνά σχετίζεται με την κατανάλωση σοκολάτας ή κακάο.
• Συμβολή: Συνεισφέρει στην τόνωση, τη βελτίωση της διάθεσης και πιθανώς στην αναπνευστική λειτουργία (έχει χρησιμοποιηθεί ιστορικά ως βρογχοδιασταλτικό).

Η περιεκτικότητα σε θεοβρωμίνη είναι υψηλότερη στο κακάο σε σκόνη και τη μαύρη σοκολάτα σε σχέση με τη σοκολάτα γάλακτος.

 Καφεΐνη: Μια Μικρή Δόση Ενέργειας

Αν και λιγότερο γνωστό για την καφεΐνη του σε σύγκριση με τον καφέ ή το τσάι, το κακάο περιέχει επίσης αυτό το δημοφιλές διεγερτικό, συνήθως σε μικρότερες ποσότητες.

• Ρόλος: Η καφεΐνη στο κακάο συμβάλλει στην τονωτική του δράση, συμπληρώνοντας την επίδραση της θεοβρωμίνης.

Η ποσότητα καφεΐνης στο κακάο και τα προϊόντα του είναι γενικά πολύ χαμηλότερη από αυτή στον καφέ, καθιστώντας το μια επιλογή για όσους θέλουν ήπια διέγερση.

 Μέταλλα: Πολύτιμα Στοιχεία για τον Οργανισμό

Το κακάο, ειδικά στην πιο καθαρή του μορφή (ακατέργαστη σκόνη κακάο), είναι μια αξιοσημείωτη πηγή διαφόρων σημαντικών μετάλλων:

• Μαγνήσιο: Κρίσιμο για εκατοντάδες βιοχημικές αντιδράσεις στο σώμα, συμπεριλαμβανομένης της λειτουργίας των μυών και των νεύρων, του ελέγχου της γλυκόζης αίματος και της ρύθμισης της αρτηριακής πίεσης.
• Σίδηρος: Απαραίτητος για τη μεταφορά οξυγόνου στο αίμα.
• Ψευδάργυρος: Σημαντικός για το ανοσοποιητικό σύστημα και την κυτταρική ανάπτυξη.
• Χαλκός & Μαγγάνιο: Ιχνοστοιχεία που παίζουν ρόλο σε διάφορες σωματικές λειτουργίες.

Άλλα Συστατικά

Πέρα από τις κύριες βιοδραστικές ενώσεις και τα μέταλλα, το κακάο περιέχει επίσης:

• Φυτικές Ίνες: Συμβάλλουν στην υγεία του πεπτικού συστήματος.
• Πρωτεΐνες: Βρίσκονται σε μέτριες ποσότητες.
• Λίπη: Κυρίως με τη μορφή βουτύρου κακάο, το οποίο αποτελείται κυρίως από κορεσμένα και μονοακόρεστα λιπαρά οξέα.
• Πτητικές Αρωματικές Ενώσεις: Εκατοντάδες διαφορετικές ενώσεις που αναπτύσσονται κατά τη ζύμωση και το καβούρδισμα, καθορίζοντας το πολύπλοκο άρωμα του κακάο.

Η αλληλεπίδραση όλων αυτών των συστατικών – ιδιαίτερα η συνδυασμένη δράση των φλαβονοειδών, της θεοβρωμίνης και της καφεΐνης – είναι αυτή που δίνει στο κακάο τις χαρακτηριστικές του ιδιότητες, τόσο ως προς τη γεύση όσο και ως προς τις επιδράσεις στον οργανισμό.